Bölge: Manavgat kuzeyi, Toroslar

Su Kaynağı: Akdeniz kıyısından deniz suyu

Pompalama Hattı Mesafesi: ~35 km

Maksimum Yükseklik: 1.500 m

Gölet Sayısı: 8 (Ortalama 150-200 m kot farkıyla, güney ve kuzey yamaçlarda)

A.1.1)  KAPSAM:

A.1.1.1) Tatlı su üretimi (ters osmoz, distilasyon)

A.1.1.2) Elektrik üretimi (hidro türbin)

A.1.1.3) Kurumuş ve kuruma riski altındaki göl ve göletler ile yeraltı sularına suni akifer beslemesi ile jeolojik dengenin korunması, su döngüsünün yeniden dengelenmesi, kapalı havzalarda bozulan yeraltı–yüzey su dengesinin sağlanması,  (Su enjekte edilecek bölgelerde zemin ve yeraltı yapısı jeoteknik analizi yapılmalı, sızma, tuzlanma gibi riskler değerlendirilmelidir.)

A.1.1.4) Tarımsal sulama (Konya Ovası, Çukurova)

A.1.2)  PROJENİN TEKNİK YÖNLERİ

A.1.2.1) Su Taşıma Sistemleri ve Enerji Hesabı, (Günde 100.000 m³ su esas alınmıştır.)

Gerekli Enerji: 1 m³ suyu 1.500 m’ye çıkarmak için gereken enerji ≈ 14,7 kWh (teorik pompalama bazlı hesaplanmıştır.) Günde 100.000 m³ su için: ≈ 1,47 GWh/gün ön enerji girdisi oluşabilir.

Ancak toplam enerji maliyeti ve verimliliği; zemin yapısı, topoğrafya, enerji kaynağı mesafesi ve iklim koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Taşıma Sistemi: Enerji girdisinin optimize edilmesi kapsamında pompalama bazlı hesaplama dışında, yeraltı basınçlı hatlar (tünel ve boru sistemleri), yerüstü açık kanal veya kapalı boru sistemleri, havadan raylı sistemler, monoray ya da füniküler taşıma sistemlerinin uygulanabilirliği, her bir sistemin yatırım maliyeti, işletme gideri, bakım ihtiyacı ve araziye etkisi karşılaştırılarak ayrı ayrı ele alınmalıdır.

Su Taşıma Saatleri: Su taşıma işlemlerinde elektriğin kullanılmadığı gece saatleri (22:00–06:00) ve yoğun kullanım olmadığı saatler tercih edildiğinde, enerji maliyetleri optimize edilerek sistemin genel işletme gideri, önemli ölçüde azaltılabilecektir.

A.1.2.2) Enerji Geri Kazanımı

Göletlerden her inişte türbinlerle enerji üretiminde, teorik olarak %60-70 enerji geri kazanımı mümkün bulunmaktadır. (Enerji döngüsü dengesi: ≈ %30 net kayıp) Ancak göletlerde yer verilecek türbin sayısı ile doluluk oranına ulaşan göletlerin, enerji üretiminde kendi su kaynaklarının değerlendirilmesi halinde üretim verimliliği önemli ölçüde artacaktır.

A.1.2.3) Tatlı Su Üretim Sistemleri ve Kapasitesi

Üretim Kapasitesi: Ters osmoz verimi: %35–50

Günde 100.000 m³ giriş → 35.000–50.000 m³ içilebilir su

Teknik Bilgi: Ters osmozla deniz suyu arıtmak için gereken tipik basınç, 55–70 bar (5,5–7,0 MPa) arasıdır. Bu, 550–700 metre su sütunu yüksekliğine eşdeğerdir.

Ters osmoz için ideal boru çapı         50–150 mm arası olup projemizde, öngörülen 90 mm çapında bir boru, 1025 m³/gün debiyi taşıyabilir. 70 bar basınç elde etmek için yaklaşık 695 metre su sütunu gerekli olup 1.500 m yükseltideki ilk göletten su çıkışı verildiği takdirde yeterli su sütunu yüksekliği sağlanmış olacaktır.

Planlanan bölge, yükseklik ve eğim yönünden elverişlidir. Gerektiğinde daha düşük yükseltilerde bulunan göletlerden de ihtiyaç duyulan basınç düzeyine ulaşmak için basınç pompaları kullanılabilir.

Çevresel Etki: Tuzlu suyun doğrudan doğaya bırakılmaması için "tuz geri kazanım ve mineral üretim tesisleri" entegre edilecektir.

Tarımsal Alan Potansiyeli

1 m³ su ile ≈ 1–1,5 dönüm sulanabilir alan (bitkiye bağlı)

Günlük 35.000 m³ su → ≈ 35.000–50.000 dönüm sulama potansiyeli

A.1.3)  COĞRAFİ UYGUNLUK (MANAVGAT – TOROSLAR)

A.1.3.1)  Proje uygulama alanı, ülkemizin de taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi Ek 4 te bulunan Kuzey Akdeniz Bölgesini kapsamaktadır.

A.1.3.2)  Denizden 10–50 km içerde 800–1.500 m yükselti aralığında vadiler mevcuttur,

A.1.3.3)  Sera, işyeri ve konutlar için teraslama yapılabilecek doğal platolar bulunur,

A.1.3.4)  Jeolojik olarak su tutucu zeminler mümkündür

A.1.3.5)  Göletlerin ve diğer yapıların, Toros Dağları’nın hem güney hem de kuzey yamaçlarına konumlandırılması, kuzey/güney yönünde tüneller ile geçişlerin sağlanması planlanmaktadır, bu sayede hem Akdeniz hem de İç Anadolu yönünde çift yönlü fayda elde edilmesi hedeflenmektedir,

A.1.4)  MALİYET ÖNGÖRÜSÜ (KABA TAHMİN)

Maliyet, deniz suyunun, 1.500 m yüksekliğe çıkarılması, 8 adet gölet ve toplam 8 türbin ile HES kurulması ve su arıtma ünitelerini kapsamaktadır. 

     20.000.000 USD, Denizden pompa sistemleri                            

     30.000.000 USD, Boru hatları (35–50 km)

     80.000.000 USD, Gölet inşaatları (4 kademe, 8 adet)

     25.000.000 USD, Ters osmoz ve damıtma üniteleri

     40.000.000 USD, Türbin ve enerji sistemleri

   195.000.000 USD,  ≈ Toplam maliyet

Not: Bu hesaplamalar, ölçekleme ve yerel kaynaklara göre revize edilebilir.

A.1.5)  YATIRIMCI ve PROJENİN FİNANSMANI

Yamaçkent / Alt Proje 1 / “DENİZDEN GELEN HAYAT” projesi, kamuya ait olması gereken niteliktedir.

Proje, BM hedefleri ile uyumlu ve çölleşme ile mücadele bölgesinde yer almakta olup finansmanı, çeşitli uluslararası fonlarla sağlanabilecektir.

A.1.6)  1. ETAP 1. ALT PROJENİN DEĞERLENDİRMESİ

A.1.6.1)  Proje teknik olarak mümkündür ve döngüsel enerji yapısı sayesinde sürdürülebilirlik sağlar.

A.1.6.2) Konya Ovası ve Çukurova gibi kritik bölgelerde, obruk riskini azaltma ve tarımsal üretim kapasitesini artırma potansiyeline sahiptir.

A.1.6.3) Çölleşmeye çok fazla duyarlı bölgelerimiz olan Kuzey Akdeniz Bölgesi ile Orta Anadolu ve çevresinde, çölleşme ile etkin ve sürdürülebilir mücadeleyi sağlar. Azalmış olan arazi verimliliğini artırır.

A.1.6.4) Pilot uygulama için Manavgat-Toroslar bölgesi ideal bir başlangıç noktasıdır.

A.1.6.5) Proje kapsamında teknik etüt ve zemin analizleri yapılmalıdır.